Hipotalamus-Hipofiz-Salgı Bezi Akslarının Önemi
Hormon salınımı vücutta feedback (geri besleme) yöntemiyle kontrol edilir. Bu negatif feeedback veya pozitif feeedback şeklinde olur.  Kanda hormon seviyesinin durumuna göre bu mekanizmalar harekete geçer. Endokrin bezlerin çoğu negatif geri besleme yoluyla kontrol edilir. 

Tiroid bezinden salgılanan T4 hormonu kanda normalin üzerine çıktığında hipofizden  TSH salınımı azalır ve tiroid bezinden T4 yapımı ve salınımı azalmış olur. Aynı şekilde kanda kortizol salınımı arttığında hipofiz bezinden ACTH salınımı azalarak fazla kortizol salınımı durdurulur. 

Pozitif geri besleme nadir olan bir durumdur. Bu durum daha çok doğumda görülür. Doğum sırasında hipofizden salınan oksitosin hormonu rahimde kasılmaları başlatır. Kasılma arttıkça oksitosin salgısı daha da artar. Bebek doğuncaya kadar bu olay devam eder. Buna pozitif geri besleme denir.  Bu hormon düzenlenmmesi akslar şeklinde olur. Hipotalamus-hipofiz-adrenal aksı, Hipolamus-hipofiz-tiroid aksı ve hipotalamus-hipofiz-gonad (testis/ over) aksı en önemli 3 aksdır. 

Bu akslar birbiriyle etkileşim halinde olup biri bozulursa diğerlerinde de bozukluk ortaya çıkar.  Bu endokrin sistem aksları kompleks  fizyolojik düzenleyici sistemler olup beyin, bez, doku, hücre ve hormonların birçok seviyede ve zaman skalasında  organizasyonu ile çalışır.  

Bu sistemler aylık, sirkadiyen ve ultradien  dalgalanmalar gösterdiği gibi  vücudun immün sistemi, sinir sistemi, sindirim ve üreme organlarıyla  etkileşim halindedir. Bu akslar dinamik bir yapıdadır ve uzun ve kısa süreli   değişikliklere adapte olur. Bu akslardaki düzensizlikler düzelmezse veya geriye dönmezse  hastalıklar ortaya çıkar. 

Kronik düşük dereceli enflamasyon, kronik stres ve nörolojik bozukluklarda  veya yaşlanma durumunda  hipotalamus-hipofiz-adrenal aksının bozulduğu ve kortizol ile ACTH arasındaki sıkı  pulsatil salınım  senkronizasyonun  ortadan kalktığı ortaya konmuştur. Hipotalamus -hipofiz-adrenal aks bozukluğu ortaya çıktığında  diğer aksları da etki ederek  onlarda da bozulmalara neden olabilmektedir. Sonuçta ortaya hipotalamus-hipofiz-salgı aks bozuklukları ve hastalıklar ortaya çıkmaktadır. 
×