Her sağlıklı erişkin kız veya kadın, bazen değişmekle beraber 28 günde bir adet görür (bazen 25 günde bir veya 32 günde bir de olur). Her iki adet kanaması arasındaki döneme memstruasyon dönemi denir.
Adet kanaması da ortalama 4 gündür ve bazen 6 gün bazen 2 gün olabilir. Adet kanamasının miktar olarak normalden fazla olması 3 ana nedenden olur: Bunlar tiroid hastalıkları, düşük progesteron veya östrojen fazlalığının nötralize edilememesi ve endometrozis veya myomlardır.
Menstruasyon veya siklusun ilk 14 günlük dönemine folliküler dönem (faz) , ikinci 14 günlük döneme luteal dönem veya faz denir.
Her adet döneminin sonunda kanda östrojen ve progesteron hormonu hızla düşer ve arkasından FSH artmaya başlar. FSH etkisiyle bu dönemde (ilk folliküler faz) yumurtalık içinde follikül denen halka şeklinde yapılar oluşur. Bunların içinde yumurta vardır. Arkasından LH hormonunun etkisiyle östrojen salgılanmaya başlar ve yumurtlamanın oluştuğu 14. günden önce kanda östrojen hızla yükselir ve yumurtlamadan sonra düşer. Yumurtlamadan 16 saat önce kanda LH hızla artar. Follikül yırtılır ve içindeki yumurta dışarı çıkar. Bundan sonra progesteron hormonu salgılanmaya başlar. Progesteron hormonunun etkisiyle yani yumurtlama olduktan sonra vücut ısısı 0.3-0.5 C artar. Bu artış adet kanaması oluncaya kadar devam eder. Kanama olunca normale gelir.
Rahim içini saran veya döşeyen endometrium isimli zarda bu dönemde önemli değişiklikler oluşur. Bu zar spiral arterler (temiz kan damarı) le beslenir. Eğer yumurt salgılandıktan sonra gebelik olmaz ise bu damarların kasılmasıyla endometrium zarı dökülür ve kanama oluşur ve adet meydana gelir.
Her ay oluşan mentruasyon siklusu vücuttaki diğer ritimlerden birisidir. Kalp atımı ve uyku-uyanma siklusları da bir ritmdir. Vücuttaki seks hoprmonlarındaki ritmik salınma menstruasyon siklusunu sağlarken diğer ritmler büyüme ve metabolizmayı düzenler. Sirkadiyen ritm, uyku ve menstruasyon siklusu bir denge halinde devam eder. Vücuttaki bu ritmin bozulması premenstrual sendrom ve bazen spontan düşük ile sonlanır. Menstrusayon siklusunun ilk yarısında menstruasyon (kanama) (ilk 5-7 gün) ve folliküler faz oluşur. (ilk 1-14 gün) Bu dönemde kanama sırasında (menstruasyon) östrojen düşüktür ve sonra folliküler fazda yükselir. Folliküler fazda progesteron düşüktür. Bu faz FSH ve LH hormonunun yükselmesi (pik yapması), östrojenin düşmesi ile sona erer FSH ve LH 1-2 gün içinde yükselir ve düşer. Siklusun ikinci yarısına luteal faz (14-28. gün arası) denir ve bu dönemde progesteron yükselir ve progesteron tavan (pik) yaptığında östrojen de yükselir ve kanama başlamadan önceki pre-menstrual fazda ( 21-28. Gün arası) östrojen ve progesteronun ikisi de düşer. Pre-menstrual fazda kadınlardaki kronik hastalıklarda yani diyabet ve enflamatuvar bağırsak hastalığı gibi hastalıklarda kötüleşme, gaz, uyku bozukluğu, premenstrual sendrom görülebilir. Luteal fazda aminoasit seviyesinde azalma ve nitrojen kullanımında artma vardır. İştahta artma, atıştırma atakları, fazla kalori alma vardır ve bunlar serotonindeki siklik değişiklikle beraberdir. Luteal fazda stresli bir fizyoloji mevcuttur. Bu normal stres kişinin çevredeki streslere karşı dayanma gücüyle paralel artabilir ve kronik hastalıkların gelişiminde etkisi olur.
Şekil: Menstrual siklüs boyunca hormonlarda görülen değişiklikler.