Aşırı terleme nedeni bilinmeyen bir şekilde olabildiği gibi ilaçlara bağlı veya bazı hastalıklar nedeniyle olabilir. Aşırı terleme psiko-sosyal sıkıntılara neden olan bir durumdur. Her 20 kişiden birisinde vardır. Anne veya babada varsa çocukta olma olasılığı % 25’dir.
Aşırı terleme yapan hastalıklar arasında diyabetes mellitus (şeker hastalığı), hipertiroidi (tiroid bezinin çok çalışması), ürik asit yüksekliği, menopoza girme, düşük şeker, periferik sinir hasarı, Parkinson hastalığı, sempatik sistem bozukluğu, omurilik zedenmesi, feokromasitoma denen böbreküstü bezi tümörü , akciğer hastalıkları , enfeksiyonlar, anksiete, stres, psikiyatrik hastalıklar, kanserler, ve kalp hastalıkları, sayılabilir. Aşırı terleyenlerin % 65’inde koltuk altı terlemesi vardır.
Nedeni bilinmeyen idiyopatik aşırı terleme sempatik sinir sisteminin aşırı çalışması sonucu oluşur ve çocuklukta başlar ve erişkin yaşlarda devam eder. Bu durum aşırı terlemesi olanların % 90’nını oluşturur. Bunlarda koltuk altı, el ayaları, ayaklar ve yüzde terleme fazladır. Bunlarda lokal veya fokal terlenme vardır. Aşırı terleme dışında herhangi bir hastalık yoktur. Aşırı terleme 6 aydan fazla varsa ve vücutta her iki tarafta ve simetrikse, gece olmuyorsa, en azından her hafta terleme atağı varsa ve başlangıcı 25 yaş ve öncesine dayanıyorsa ve aile hikayesi varsa ve günlük yaşamını etkiliyorsa bunlara primer hiperhidrozis yani nedeni bilinmeyen aşırı terleme denir. Bunların % 30-50’sinde aile hikayesi vardır. Yani aileden başka kişilerde de aşırı terleme vardır. Bunlarda terleme stresli durumlarda ve ankisiyete de iyice artar. Sosyal olaylara karıştıklarında bu terlemede iyice artış olur. Sıcak hava veya bulundukları ortamın sıcak olması terlemeyi artırır.
Hastalık veya ilaçlar nedeniyle olan terlemede ise gece uyurken terleme olduğu gibi erişkin yaşlarda başlar ve tüm vücutta aşırı terleme vardır.
Terleme yapan çok ilaç vardır. Psikiyatri ilaçları, bazı antibiyotikler, bazı ağrı kesiciler, aspirin, ve tansiyon ilaçları terlemeyi artırabilir.
Uykuda (gece) terleme nedenleri: Yatak odasının aşırı sıcak olması, fazla örtünme, yatmadan önce sıcak içecek içilmesi, menopoz, enfeksiyon, huzursuz bacak sendromu, stres, kabus görme, ve uyku apnesi gece terlemesine neden olabilir.
Aşırı terleme yapan hastalıkların başlıcaları şunlardır:
Sedim, CRP, tam kan sayımı, açlık ve tokluk kan şekeri, kasiyum, mağnezyum, sodyum, potasyum, karaciğer testleri, IGF-1, serbest testosteron, TSH, T3, T4, kanda metanefrin, ürik asit ve akciğer grafisi gibi tetkikler yapılabilir.
Tedavi
İdiopatik olmayan yani bir nedene bağlı aşırı terlemede neden olan hastalık tedavi edilir. İlaçlar neden oluyorsa gözden geçirilir. Hipertiroidi, şeker düşmesi, ürik asit yüksekliği, diyabet v e akromegali gibi hasdtalıklar uygun şekilde tedavi edilir. Kilo fazlalığı varsa verilmelidir.
Stres ve anksiyete varsa bir pskolog veya psikiatristen yardım alınmalı ve yoga, meditasyon, derin nefes alma öğrenilmelidir.
Aşırı terleme sıvı ve mineral kaybı yapacağından su içimi artırılmalı, maden suyu içilmeli; çay, kahve ve alkolden uzak durulmalıdır. Pamuktan yapılmış ve hava geçiren mevsime uygun giysi giyilmelidir. Baharatlar terlemeyi artırdığından uzak durulur. Her gün banyo yapılmalıdır. Çoraplar sık değiştirilmelidir.
B komples vitaminleri, mağnezyum, mağnezyum calcium zinc, ve sage-adaçayı faydalı olur.
Bunlara ciltte terlemeyi azaltıcı zirconium tuz solüsyonları (Aluminum Zirconium ve trolaminli Chlorohydrate)
Perspi-Rock Doğal Kristal Tuzu kullanılabilir.
Qbrexza isimli yeni bir liaç (glycopyrronium tosylate) bir antikolinerjik olup koltuk altına sürülür.Koltuk altı terlemesine faydalıdır.
İyontoforez tedavisi yapılabilir.
Antikolinerjik ilaçlar topikal % 0.5 lik glycopyrrolate yemek sonrası oluşan aşırı terlemelerde kullanılmıştır. Oxybutynin ve glycopyrrolate, tolterodine gibi antikolinerjik ilaçlar ağız yoluyla alınınca faydalı olabilmektedir. Betabloker propronalol sempatik sistemi bloke ederek faydalı olabilir.
Botoks tedavisi bazı kişilerde kullanılmıştır. miraDry ve Lazer bazı hastalara uygulanmaktadır.
Ultrason ve mikrodalga uygulamaları da yapılabilmektedir.
Akupunktur faydalı olabilir
Son çare olarak bazı hastalarda sempatik sinir çıkarılması ameliyatı yapılır.